تاریخچه دستگاه کارتخوان در ایران و جهان به چه زمانی باز می گردد؟ شاید این سوال برای شما پیش آمده باشد که دستگاه پوز یا کارتخوان چیست، در این مقاله از پی فا قصد داریم به شرح کامل آن بپردازیم.

دستگاه کارتخوان (پوز) چیست؟

دستگاه پوز چیست و چه کاربردی دارد؟ قبل از به وجود آمدن دستگاه های پوز و کارتخوان، افراد بسیاری برای پرداخت هزینه کالاها یا خدمات مجبور بودند ساعات طولانی را در صف‌های بانکی برای دریافت پول نقد سپری کنند. دستگاه‌ های پوز یا پایانه های فروشگاهی دستگاه های کوچک، قابل حمل و کارآمدی هستند که از طریق خطوط تلفن همراه و یا اینترنت ثابت امکان انتقال وجه کالاها و خدمات را از حساب مشتریان به حساب بانکی فروشندگان در مدت زمان کوتاهی فراهم می کنند. دستگاه های پوز دقیقا از زمانی که کارت های عابر بانک ایجاد شدند، پا به عرصه فعالیت نهادند و در طول زمان مورد استقبال فراوان قرار گرفتند.
دستگاه های پوز و یا کارتخوان ها، دستگاه هایی هستند که برای انتقال وجه و تراکنش های الکترونیکی از حساب مشتریان به حساب فروشندگان مورد استفاده قرار می گیرند. دستگاه های پوز اغلب با استفاده از خطوط تلفن همراه و یا اینترنت ثابت داده ها را انتقال می دهند. دستگاه های پوز (Pos) یا کارتخوان امروزه به یکی از رایج ترین ابزارهای الکترونیکی تبدیل شده‌اند که در زندگی روزمره از آن ها استفاده های زیادی می کنیم. همانطور که گفتیم دستگاه های پوز در ابتدا مورد استقبال قرار نگرفتند اما با گذشت زمان و فراهم شدن زیرساخت ها و امکانات لازم استفاده از آن ها بسیار رایج شد. علاوه بر دستگاه های پوز و کارتخوان امروزه روش های نوین دیگری در خدمات بانکی و مالی ایجاد شده است که موجب تسهیل فرایند انتقال وجه از یک حساب به حساب های بانکی دیگر شده است. یکی از این خدمات نوین، درگاه پرداخت است که اغلب توسط کسب و کارها و فروشگاه های اینترنتی مورد استفاده قرار می گیرد. پی فا یکی از سرویس های امن با پشتیبانی ۲۴ ساعته است که در زمینه ارائه خدمات پرداخت اینترنتی فعالیت می کند. از جمله خدمات رایج این سرویس می توان به درگاه اشتراکی و همچنین فرم پرداخت اشاره کرد.

تاریخچه دستگاه کارتخوان در ایران و جهان

اولین دستگاه پوز یا به اصطلاح صندوق فروشگاهی در سال ۱۹۸۱ میلادی توسط جیمز ریتی که صاحب یک رستوران در آمریکا بود، ساخته شد. مهمترین دلیلی که دستگاه پوز در آن زمان ساخته شد، جلوگیری از سرقت پول توسط پرسنل و کارکنان رستوران بود؛ چرا که صندوقدار برای دریافت وجه مجبور بود هر دفعه صندوق را باز و بسته کند و این به فشردن کلید صندوق فروشگاه نیاز داشت. کارخانه وریفون (Verifone) نیز از جمله اولین کارخانه‌ هایی بود که در سال 1983 میلادی شروع به تولید و عرضه دستگاه هایی کرد که شکل امروزی دستگاه های پوز را داشتند. از طرف دیگر جورج والنر نیز در سال 1982 میلادی اقدام به تولید دستگاه‌ های پوز کرد و سرانجام توانست در سال 1988 میلادی با شرکت آمریکن اکسپرس قراردادی در این رابطه امضا کند و دستگاه های خود را در شرکت ها و فروشگاه های آمریکایی به فروش برساند. مدتی پس از امضای قرار داد، جورج والنر وارد رقابت با شرکت آمریکایی وریفون شد. با تولید دستگاه های پوز، کارتخوان و یا به اصطلاح پایانه های فروشگاهی و عرضه آن ها به بازار، در نظام بانکداری تحول بزرگی ایجاد شد و به دنبال آن روش های جدیدی برای پرداخت وجه کالاها و خدمات بانکی ایجاد شد.
اما تاریخچه استفاده از دستگاه پوز و کارتخوان در ایران به چه زمانی برمی گردد؟ در سال 1350 شمسی برای اولین بار حدوداً 6 دستگاه خودپرداز یا به اصطلاح ATM توسط یکی از بانک ها وارد کشورمان شدند، اما به دلیل عدم وجود امکانات و زیرساخت های مناسب تا چندین سال مورد استفاده قرار نگرفتند و تا اوایل دهه ۷۰ شمسی کنار گذاشته شدند. در خلال دهه ۷۰ سیستم های پرداخت و بانکی کشور دچار تحولات عظیمی شد و با صدور اولین کارت های اعتباری یا به اصطلاح عابر بانک ها و ایجاد زیرساخت های مناسب، زمینه استفاده از خودپردازها در سیستم بانکی کشور فراهم شد. در سال های بعدی اقداماتی جهت تسریع فرایندهای پرداخت انجام شد که منجر به ورود اولین دستگاه های پوز به کشور شد. استفاده از دستگاه های پوز در ابتدا رایج نبود اما با گذشت زمان این دستگاه ها محبوبیت زیادی در بین مردم پیدا کردند؛ چرا که افراد مجبور نبودند در صف های طولانی بانک منتظر بمانند و مقدار زیادی پول نقد را با خود حمل کنند. در سال ۱۳۹۸ نیز با فراهم کردن زیر ساخت های مناسب، استفاده از دستگاه های پوز یا کارتخوان به طور چشمگیری افزایش یافت؛ به طوری که دیگر شاهد استفاده از پول نقد به هنگام خرید کالاها نبودیم. شایان ذکر است که اوج فعالیت دستگاه های پوز به سیستم شاپرک مربوط می شود که با ورود خود به سیتم مالی و بانکی کشور، زمینه مناسبی را برای استفاده از دستگاه های کارتخوان فراهم کرد.

مزایا و معایب دستگاه پوز

دستگاه پوز چیست و چه مزایا و معایبی دارد؟ امروزه در نظام اقتصادی که در دنیا حاکم است، استفاده از پول نقد بسیار کاهش یافته است و جای خود را به دستگاه های انتقال وجه یا پوز داده است. دستگاه های کارتخوان یا پوز امروزه بسیار رایج شده اند و تقریبا می توان گفت در تمامی فروشگاه ها و شرکت های ارائه دهنده خدمات مورد استفاده قرار می گیرند. دستگاه های پوز نیز مانند هر وسیله دیگری دارای مزایا و معایبی هستند که در ادامه به آن ها اشاره می کنیم.

مزایای استفاده از دستگاه پوز یا کارتخوان

• استفاده از دستگاه های پوز، فروشگاه ها و شرکت های ارائه دهنده خدمات را قادر می سازد تا معاملات خود را به روشی متنوع و مدرن و بدون نیاز به وابستگی به یک مکان واحد انجام دهند.
• دستگاه پوز یا کارتخوان وسیله ای کوچک و قابل حمل است و استفاده از آن برای افرادی که به واسطه شغلشان دائم در حال تحرک هستند، توصیه می شود. کامیون های پخش مواد غذایی، خدمات تعمیرات ساختمان ها و‌منازل، اماکن ورزشی و فروشندگان افراد مناسبی برای استفاده از این دستگاه ها هستند.
• دستگاه های پوز به دلیل محبوبیت بالایی که دارند، پاسخگوی نیازهای کاربران هستند و سیستم های پرداختی آن ها را سازمان دهی می کنند.
• دستگاه های پوز یا کارتخوان های قابل حمل، بسیار مقرون به صرفه هستند و به صاحبین کسب و کارهای کوچک این امکان را می دهند که بدون هرگونه سرمایه گذاری و یا پرداخت هزینه های مربوط به پشتیبانی نرم افزارها، معاملات خود را به راحتی و با روشی امن و هزینه های کمتر انجام دهند.

معایب استفاده از دستگاه های پوز یا کارتخوان

• دستگاه های پوز و کارتخوان که در فروشگاه ها و شرکت های ارائه دهنده خدمات مورد استفاده قرار می گیرند، می توانند مورد هدف کلاهبردان قرار بگیرند.
• باتری دستگاه های پوز یکی دیگر از معایب آن ها است که استفاده از آن ها را برای مدت طولانی محدود می کند.
• قطعی اینترنت و محدود شدن شبکه های متصل به اینترنت نیز می تواند موجب اختلال در عملکرد این دستگاه ها شود.